Хүлэмжийн хийг “устгагч” нь ой мод, өвс ургамал, хөрс

Эрдэмтдийн судалгаагаар ой мод, өвс ургамалд 450-иас 650 тэрбум тонн нүүрстөрөгч хуримтлагдаж байдаг гэсэн тооцоо гарчээ. Үүнээс 80 хувь нь ой модонд оногдож байна. Ой мод, өвс ургамал нь жилдээ 60 тэрбум тонн нүүрстөрөгчийг агаар мандлаас шингээж авах чадвартай юм. Гэвч тайрсан модны хожуулаас тэр хэрээр нүүрхүчлийн хий эргэн агаарт дэгддэг ажээ. Иймд ногоон модыг аль болох огтлохгүй байх нь хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах давхар агуулгатай юм. Мөн газрын хөрсөнд ойролцоогоор 1,5 триллион тонн нүүрстөрөгч агуулагдаж байгаа.  

Далайн ус нь жилдээ 90 тэрбум тонн нүүрстөрөгчийг шингээж, 88 тэрбум тонн нүүрстөрөгчийг ялгаруулдаг байна. Энэхүү зөрүү болох 2 тэрбум тонн нүүрстөрөгчийг жил бүр агаар мандлаас өөртөө шингээж байна гэсэн үг. Далайн усанд агуулагдаж буй нийт нүүрстөрөгчийн хэмжээ 38 триллион тонн юм. 

Дэлхийн хүлэмжийн хийн ялгаралт нь аж үйлдвэржилтийн өмнөх үеэс хойш тогтмол өссөн ба 1970-2004 оны хооронд 70%-аар нэмэгдсэн байна. Үүнээс СО₂-ийн ялгаралт 80%-аар нэмэгдсэн байна. Үүний нэг гол шалтгаан бол ялгарч байгаа хүлэмжийн хийн хэмжээ ихсэж, ой мод, өвс ургамал, далайн усны шингээж буй хэмжээ буурч байгаатай холбоотой юм. Дэлхийн дулаарлыг агаарын болон далайн дундаж температур тогтмол нэмэгдэж байгаагаас, далайн дундаж түвшин нэмэгдэж байгаагаас тод харж болно. 1906-2005 оны хооронд агаарын температур 0,74 хэмээр, харин Монголд 1940-2006 оны хооронд 1,94 хэмээр нэмэгдсэн байна. Далайн дундаж түвшин 1993-2003 оны хооронд жил бүр 3,1 мм-ээр нэмэгдэх болсон. 

Дэлхийн цас, мөсөн бүрхүүлийн хэмжээ багасч, 1978 оноос хийж эхэлсэн сансрын судалгаагаар хойд мөсөн далайн мөсөн бүрхүүлийн хэмжээ 10 жил тутамд 2,7 зундаа 7,4-аар багасаж байна. Хамгийн халуун жилүүд сүүлийн 14 жилд тэмдэглэгдсэн байна.Ойн түймрийн тоо нэмэгдэж, хамрах газрын хэмжээ нэмэгдэж байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор агаарт хүлэмжийн хий их хэмжээгээр гарч, хүлэмжийн хийг шингээгчийн хэмжээ багасч байна. Энэ нь дэлхийн дулаарлыг хурдасгаж байгаа хүчин зүйлийн нэг юм. Далайн шуурга, үер усны аюул нэмэгдэж, эдийн засаг, хүний амьдралд учруулах хохирол улам бүр нэмэгдсээр байна.1960-аад оны үед байгалийн гамшгаас болж 75,5 тэрбум ам.долларын хохирол учирдаг байсан бол энэ тоо 1990-ээд оны үед 659,9 тэрбум ам.доллар болтлоо өссөн байна. Харин 1996-2010 оны хооронд дэлхийн эдийн засагт цаг агаарын үзэгдлээс болж 3,4 триллион ам.долларын хохирол гарсан байна.